Wojna wietnamska

Koniec wojny

Od 1969 toczyły się w Paryżu rokowania pokojowe Stanów Zjednoczonych z rządem północnowietnamskim zakończone podpisaniem paryskich układów pokojowych w styczniu 1973. Po roku 1969 USA rozpoczęły proces stopniowego wycofywania swoich oddziałów, który zakończył się po podpisaniu układu w Paryżu w marcu 1973. W tym samym czasie Stany Zjednoczone podjęły ogromne wysiłki by wzmocnić armię Południowego Wietnamu (ARVN), przekazując jej duże ilości uzbrojenia i zaopatrzenia, w procesie zwanym "wietnamizacją". Wysiłki te przyniosły efekty, gdy w 1972 ARVN, z minimalnym udziałem amerykańskich sił lądowych lecz dalej z silnym amerykańskim wsparciem lotniczym, zdołał odeprzeć poważną ofensywę sił komunistycznych. Równolegle lotnictwo USA przeprowadziło zmasowane naloty na Hanoi i Hajfong. "Wyczyścimy cętkę tygrysa" oznajmiło dowództwo armii południowowietnamskiej rozpoczynając operacje zaczepne przeciw partyzantom – przyniosły one ograniczone rezultaty a pod kontrolą NFW nadal znajdowało się 50% terytorium.

W ciągu kolejnych kilkunastu miesięcy względnego spokoju Wietnam Północny prowadził intensywne przygotowania do ostatecznej ofensywy. Na terytorium Wietnamu Południowego przerzucono między innymi ponad 140 tysięcy żołnierzy, 400 czołgów i wielkie ilości zaopatrzenia i amunicji (pochodzące głównie z dostaw z ZSRR i Chińskiej Republiki Ludowej). Dodatkowo ZSRR przekazał znaczne kwoty na pomoc gospodarczą i wojskową dla Wietnamu Północnego – w latach 1969-1973 komunistyczny rząd w Hanoi otrzymał kolejno 1,82 mld dolarów i 1,12 mld dolarów. W tym samym czasie Stany Zjednoczone, z powodu nacisku politycznego przeciwników zaangażowania w Wietnamie poważnie ograniczyły wydatki na zaopatrzenie dla armii Południowego Wietnamu (w 1973 kwota wsparcia wyniosła jeszcze 2,3 mld dolarów, a w połowie 1974 zaledwie 1,1 mld). W wyniku tego armia ta, zbudowana na modę amerykańską a więc wymagająca ogromnych i nieprzerwanych dostaw zaopatrzenia i amunicji, utraciła dużą część swojej efektywności – szwankował także system dystrybucji zaopatrzenia co powodowało iż posiadane zapasy sprzętu, amunicji i benzyny w 1975 r. były niewystarczające. Dodatkowo światowy kryzys paliwowy zwiększył ceny benzyny czterokrotnie, ograniczając w istotny sposób rezerwy paliwowe i ich dostępność. Poważnie podupadło morale armii, zwiększało się bezrobocie wskutek wycofania się 350 tys. Amerykanów i inflacja, szerzyła się korupcja i dezercje.

Południowowietnamscy uchodźcy ewakuujący się na pokład amerykańskiego okrętu podczas operacji Frequent Wind

W marcu 1975 rozpoczął się ostateczny atak armii północnowietnamskiej. Było to już po aferze Watergate i ustąpieniu prezydenta Richarda Nixona. Niektórzy historycy twierdzą, że gdyby Nixon pozostał u władzy, to z dużym prawdopodobieństwem Stany Zjednoczone dałyby przynajmniej wsparcie lotnicze siłom ARVN, dzięki temu dając jej szansę powtórzyć sukces z 1972. Pod słabym przywództwem tymczasowej administracji Geralda Forda takie posunięcie nie wchodziło w grę. Bez amerykańskiego wsparcia lotniczego sytuacja ARVN była beznadziejna mimo że posiadała przewagę w ludziach i sprzęcie nad przeciwnikiem w stosunku 1 miliona żołnierzy ARVN wspieranych przez 2000 czołgów i pojazdów opancerzonych 500 samolotów bojowych i 1500 śmigłowców do 300 tysięcy żołnierzy i partyzantów NFW wspieranych przez kilkaset czołgów, ale bez lotnictwa.

25 marca komuniści zajęli Huế. W kwietniu generał Van Thieu podał się do dymisji i wyemigrował a ARVN uległa rozkładowi. 30 kwietnia praktycznie bez walk padł Sajgon. Republika Wietnamu przestała istnieć.









Teksty i grafiki zaczerpnięte z http://pl.wikipedia.org